Ποιά είναι η καλύτερη ηλικία για να ξεκινήσει το παιδί μου Αγγλικά ;

Έχετε παρακολουθήσει ποτέ ενήλι­κα με πτυχία και γνώσεις να προ­σπαθεί με πολύ κόπο να μάθει μια ξένη γλώσσα; Έχετε εκπλαγεί ποτέ με μωρά που μιλούν δυο γλώσσες άπταιστα; Σας φαίνεται παράλογο να βασανίζεται ένας ενήλικας να κάνει αυτό που τόσο αυθόρμητα κατορθώ­νει ένα μωρό; Κι όμως σε σχέση με την εκμάθηση των ξένων γλωσσών, έτσι είναι τα πράγματα.
Η ξένη γλώσσα δεν είναι Ιστορία ή Μαθηματικά για να σε βοηθήσει η θέ­ληση, η πείρα και η επιμονή στην εκ­μάθησή της. Είναι μια γλώσσα σαν τη μητρική και η φύση έχει φροντίσει να την μαθαίνουμε πολύ νωρίς στη ζωή μας. Οι γλώσσες μαθαίνονται όλες με τον ίδιο μηχανισμό και πρέπει να κα­τακτηθούν όταν η ηλικία είναι κατάλ­ληλη για την εκμάθηση της γλώσσας γενικά. Αυτή η ηλικία είναι η προσχο­λική με μια περίοδο τελειοποίησης που διαρκεί μέχρι και 12 χρόνια. Αν προσπαθήσουμε να μάθουμε μια γλώσσα σαν ενήλικες σπάνια θα μπο­ρέσουμε να την μάθουμε τέλεια.
Μέχρι πρόσφατα, οπότε αναπτύ­χθηκε η έρευνα για την ανάπτυξη του εγκεφάλου, οι απόψεις πάνω στο θέμα ήταν συγκρουόμενες. Από πολύ παλιά όμως, ακόμη και πριν το επιβε­βαιώσει η εκπαιδευτική έρευνα, είχε ελκύσει το ενδιαφέρον των εκπαιδευ­τικών το γεγονός ότι πολλά παιδάκια μεταναστών μιλούσαν άπταιστα δυο γλώσσες, ενώ για τους γονείς τους ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να μάθουν τη γλώσσα της νέας τους πατρίδας. Τουλάχιστον δεν ήταν τόσο εύκολο όσο για τα παιδιά τους. Στη Σουηδία, όπου υπάρχουν παιδικοί σταθμοί για τα παιδιά των μεταναστών και όπου διδάσκονται μέχρι και 3 γλώσσες ταυτόχρονα, μπορείς να δεις τρίχρο­να παιδιά να μιλάνε 3 γλώσσες άπται­στα. Ο άνθρωπος μπορεί να μάθει όσες γλώσσες θέλει, αρκεί να έρθει σε επαφή με τις γλώσσες αυτές στην κατάλληλη ηλικία. Και η κατάλληλη ηλικία είναι η προσχολική. Αν κατά τη διάρκεια αυτής της ηλικίας το παιδί έρχεται σε επαφή με 5 γλώσσες, θα μάθει 5. Αν έρθει σε επαφή με μία μόνο γλώσσα, θα μάθει μία.

Γιατί η προσχολική ηλικία είναι η πιο κατάλληλη για την εκμάθηση των γλωσσών.
Σύμφωνα με τη Jeanette Vos, συγ­γραφέα του βιβλίου The Learning Revolution, και άλλους ερευνητές που μελέτησαν την ανάπτυξη του εγκεφάλου, όπως ο Dryden, μας δί­νονται 3 ευκαιρίες για την εκμάθηση της γλώσσας.
Η πρώτη ευκαιρία δίνεται από τη φύση μέχρι την ηλικία των 6 μηνών. Σε αυτούς τους 6 μήνες το μωρό μαθαίνει μέχρι και 70 ήχους στους οποίους θα βασίσει την ομιλία της γλώσσας. Μετά τους 6 μήνες σταδια­κά χάνει την ικανότητα του να ακούει καινούργιους ήχους και να τους ξε­χωρίζει και φυσικά δεν μπορεί αρ­γότερα να προφέρει ήχους που δεν ακούει. Επομένως η πόρτα που οδηγεί στην τέλεια προφορά των ήχων μιας γλώσσας κλείνει οριστικά λίγο μετά τους πρώτους μήνες της ζωής ενός μωρού. Αργότερα μπορεί να αντιλη­φθεί τους ήχους μιας νέας γλώσσας περίπου όπως ένας κουφός προσπα­θεί να κατακτήσει την ομιλία. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα από προσωπι­κή εμπειρία. Στην ηλικία των 20 άρ­χισα να μαθαίνω Ισπανικά. Υπάρχει στην Ισπανική γλώσσα ένα διπλό ρ που προφέρεται ιδιαίτερα έντονα και που παρόμοιος ήχος δεν υπάρχει ούτε στην Ελληνική ούτε στην Αγγλι­κή γλώσσα που ήδη ήξερα. Ποτέ δεν μπόρεσα να προφέρω σωστά αυτό το διπλό ρ, παρόλο που με τη λογική μου είχα αντιληφθεί τη διαφορά του ρ και του διπλού ρ. Απλά δεν μπορού­σα να ακούσω αυτή τη διαφορά. Αρ­γότερα κατάλαβα ότι στα 20 χρόνια είχε κλείσει προ πολλού η πόρτα του εγκεφάλου μου που οδηγούσε στην αφομοίωση των ήχων. Και σε σας φυ­σικά θα έχει συμβεί να προσπαθείτε να μάθετε μια ξένη λέξη και να μην μπορείτε να την επαναλάβετε αφού δεν ξεχωρίζετε τους ήχους καθαρά.

Η δεύτερη ευκαιρία για την εκμά­θηση της γλώσσας δίνεται στον άν­θρωπο μέχρι τα 3 του χρόνια. Μέχρι αυτή την ηλικία θέτονται οι βάσεις για τη γλώσσα, τον τρόπο σκέψης, την όραση και τον ιδιαίτερο τρόπο που βλέπει ο καθένας μας τον κόσμο και λέγεται προσωπικότητα. Έτσι μέ­χρι τα 3 χρόνια μπορεί το άκουσμα των ήχων να δυσχεραίνει, αλλά όσον αφορά τη δομή και το λεξιλόγιο η γλώσσα, μπορεί να κατακτηθεί τόσο εύκολα και αυθόρμητα όσο και η πρώτη. Σε αυτή την ηλικία βέβαια την εκμάθηση της γλώσσας την υποβοη­θούν και άλλες δεξιότητες που ενι­σχύουν γενικά τη μάθηση. Τα μικρά παιδιά μαθαίνουν χρησιμοποιώντας όλη τους την ύπαρξη. Μαθαίνουν με την όραση, τους ήχους, τη γεύση, την αφή, τη μυρωδιά, την πράξη. Γι αυτό τα ακούσματα, τις γεύσεις και τις μυ­ρωδιές της παιδικής μας ηλικίας δεν τις ξεχνάμε ποτέ και πάντα μας προ­καλούν ένα ευχάριστο συναίσθημα. Επιπλέον αν σε όλη μας τη ζωή έχου­με 100% ικανότητα για μάθηση, τον πρώτο χρόνο εξαντλούμε το 50%, μέ­χρι τα 8 μας χρόνια το άλλο 30% και μένει ένα 20% για την υπόλοιπη ζωή μας. Δεν είναι, λοιπόν, παράλογο να πούμε ότι ένα παιδί μπορεί να μάθει μέχρι και 5 γλώσσες στα πρώτα χρό­νια της ζωής του αφού η ικανότητά του για μάθηση μπορεί να συγκριθεί με την ικανότητα ενός σφουγγαριού να απορροφά νερό.
Η τρίτη ευκαιρία για την εκμάθηση μιας άλλης γλώσσας δίνεται μέχρι τα 8, οπότε συνεχίζεται η θαυμαστή ικα­νότητα του παιδιού για αφομοίωση πληροφοριών, η έμφυτη περιέργεια του για νέες εμπειρίες και η ανά­πτυξη του εγκεφάλου που επιτρέπει διαφοροποιήσεις σε ό, τι έχει ήδη εδραιωθεί. Μετά τα 12 χρόνια όλες οι πόρτες κλείνουν, επειδή η αρχι­τεκτονική του εγκεφάλου έχει ήδη ολοκληρωθεί.
Φυσικά ο άνθρωπος συνεχίζει να μαθαίνει με τη νοημοσύνη και τη σοφία αλλά όσα μαθαίνει διαμορ­φώνονται σύμφωνα με τις βάσεις που τέθηκαν τα πρώτα 12 χρόνια της ζωής του. Άρα και οι ξένες γλώσσες μαθαίνονται βασιζόμενες στην πρώ­τη, πράγμα που θέτει εμπόδια αφού κάθε γλώσσα έχει τη δική της λογική που συχνά είναι αντίθετη με τη λογι­κή των άλλων γλωσσών.

Γιατί να ξεκινήσει αγγλικά το παιδί από τόσο μικρή ηλικία
Τα παιδιά ξεκινούν να μαθαίνουν τα Αγγλικά όπως έμαθαν τη μητρική τους γλώσσα, δηλαδή μαθαίνουν πρώτα να ξεχωρίζουν και να αντιλαμβάνονται τους ήχους της γλώσσας και στη συνέ­χεια να μιλούν.
Μαθαίνουν ευχάριστα και ξεκούραστα χωρίς πίεση ή μελέτη στο σπίτι. Καθώς δεν ασχολούνται με την ανάγνω­ση ή τη γραφή ακόμα, έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν πολύ τον προφορικό λόγο.Η χρονιά αυτή αποτελεί μια μοναδική και αξέχαστη εμπειρία για το παιδί. Θα το κάνει να αγαπήσει την Αγγλι­κή γλώσσα και θα έχει θετική επίδραση στις μετέπειτα σπουδές του.Τα παιδιά που έχουν παρακο­λουθήσει Νηπιακά τμήματα πριν ξεκινήσουν την Junior A’ (Α’ Προκαταρκτική) έχουν με­γάλη εμπειρία της γλώσσας, προσαρμόζονται γρήγορα και εύκολα στις απαιτήσεις της επόμενης τάξης και γίνονται άριστοι μαθητές.Κάθε χρόνο οι μαθητές των Νηπιακών τμημάτων εντυπω­σιάζουν τους γονείς τους με την ικανότητά τους να μιλούν την Αγγλική γλώσσα με υπέροχη προφορά μετά από λίγους μόνο μήνες μάθημα.

M. K.
• Ψυχολόγος – Ειδική Παιδαγωγός. Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου. Κοινωνική Πολιτική της Εκπαίδευσης [από το περιοδικό PARENTS-ΜΑΡΤΙΟΣ 2010]