Τα κοινά χαρακτηριστικά των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες

της Σοφίας Τσιντικόγλου, ειδική παιδαγωγός

Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν διάφορες δυσκολίες ως προς την μάθηση, χωρίς ωστόσο να είναι εντελώς ίδιες σε όλα τα παιδιά. Επιγραμματικά θα αναφέρω τα Δυσκολεύονται στις αλληλουχίες π.χ. να μάθουν τις μέρες, τους μήνες, τις εποχές, να βρίσκουν
μια λέξη στο λεξικό, να δένουν τα κορδόνια τους
Δυσκολεύονται στην ταξινόμηση, στην αποθήκευση και γενικά στην οργάνωση των πληροφοριών. π.χ. πολύ πιθανό να ξεχάσουν μια μεγάλη εντολή ή να παραλείψουν κάποιο μέρος της.
Εμφανίζουν ανώριμη και ανοργάνωτη συμπεριφορά π.χ. ένα δωμάτιο σε χάος, ανακατεμένα συρτάρια, σχολική τσάντα με τα μισά βιβλία απόντα ή με λάθος βιβλία.
Έχουν περιορισμένη συγκέντρωση προσοχής και κουράζονται πιο εύκολα
Δυσκολεύονται στην γραπτή αποτύπωση των σκέψεων τους, παρόλο που συνήθως έχουν καλό προφορικό λόγο και ατέλειωτη φαντασία.
Τα γραπτά τους είναι γεμάτα ορθογραφικά, συντακτικά και σημασιολογικά λάθη.
Δυσκολεύονται στην αριθμητική, κυρίως στην προπαίδεια και στη λύση προβλημάτων.
Παρουσιάζουν ιδιαίτερες ικανότητες σε διάφορους τομείς, όπως οι κατασκευές, το δημιουργικό παιχνίδι, η μουσική και τα μαθηματικά.
Δυσκολεύονται πολύ στην αντιγραφή από τον πίνακα. Μπορεί να φαίνεται απλό αλλά για έναν μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες αυτό μπορεί να είναι τραγικό! Για αυτό συμβουλεύω τους δασκάλους να μειώνουν την ύλη αντιγραφής από τον πίνακα.
Όταν τους γίνεται μια ερώτηση απαντούν σχεδόν αυτόματα χωρίς να έχουν σκεφτεί πριν απαντήσουν.
Δεν αγαπούν ιδιαίτερα το σχολείο και τα μαθήματα, συχνά δείχνουν σημάδια απογοήτευσης, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση λόγω της κακής επίδοσης στο σχολείο.
Κάνουν πολλή ώρα να κάνουν τις ασκήσεις για το σπίτι, είτε γιατί δυσκολεύονται να κατανοήσουν το περιεχόμενο των ασκήσεων τους είτε επειδή χαζεύουν!
Δεν κατανοούν το περιεχόμενο αυτού που διαβάζουν, με αποτέλεσμα να μην έχουν ιδέα του τι διάβασαν!! Αυτό σημαίνει ότι στα μαθήματα αποστήθισης, όπως η ιστορία ή η γεωγραφία, χρειάζονται βοήθεια. Πρέπει να τους φτιάχνετε σχεδιάγραμμα και να χρησιμοποιείτε λέξεις κλειδιά.
Ίσως να ξεχνούν γρήγορα κάτι που έχουν μάθει, χρειάζονται συχνές επαναλήψεις.
Ξεχνούν να σημειώσουν τις εργασίες για το σπίτι ή δεν προλαβαίνουν να τις σημειώσουν ειδικά αν είναι αντιγραφή από τον πίνακα.
Χάνουν ή ξεχνούν τα πράγματά τους. Συχνά κάποια βιβλία μένουν στο σχολείο, το ίδιο παθαίνει και η ζακέτα!
Όταν διαβάζουν
Αργούν να μάθουν τα γράμματα και το μηχανισμό της ανάγνωσης, δηλαδή τη σύνθεση των συλλαβών.
Μπερδεύουν γράμματα των οποίων οι ήχοι είναι φωνολογικά συγγενικοί, όπως γ-χ, φ-β, θ-δ ή που το σχήμα τους είναι παρόμοιο, δηλαδή π-τ, γ-χ, ξ-ζ.
Μαντεύουν λέξεις, παρασυρόμενα από κάποια γνωστή τους συλλαβή
Παραλείπουν γράμματα
Αντιμεταθέτουν και προσθέτουν συλλαβές ή γράμματα π.χ. μοβύλι, βιλβίο
Δυσκολεύονται να κρατούν τη σειρά που διαβάζουν, συχνά χάνονται ειδικά σε ένα μεγάλο κείμενο. Καλό είναι να δείχνουν με ένα μολύβι τη σειρά που διαβάζουν.
Δεν έχουν ρυθμό και στίξη στην ανάγνωση, διαβάζουν μονότονα, χωρίς χροιά.
Μαντεύουν λέξεις, παρασυρόμενα από κάποια γνωστή τους συλλαβή, και έτσι βλέπουν και διαβάζουν αλλιώτικες λέξεις!΄
Όταν γράφουν
Παραλείπουν γράμματα, συλλαβές ή λέξεις. Συχνό φαινόμενο ειδικά στις πολυσύλλαβες λέξεις.
Παραλείπουν τα σημεία στίξης ή τονίζουν λάθος συλλαβή
Δεν χρησιμοποιούν σωστά το κεφαλαίο
Αντικαθιστούν γράμματα που είναι φωνολογικά συγγενικά
Δεν κρατάνε αποστάσεις μεταξύ των λέξεων, συχνά τα γραπτά τους είναι λίγο έως πολύ δυσανάγνωστα επειδή κολλάνε τις λέξεις.
Οι προτάσεις τους δεν έχουν καλή δομή.
Το λεξιλόγιο είναι περιορισμένο.
Στις εκθέσεις γράφουν συνήθως λίγα πράγματα, κάποιες φορές μπερδεμένα.
Συχνά τα γράμματά τους είναι δυσανάγνωστα
Τα γραπτά τους συνήθως είναι γεμάτα ορθογραφικά λάθη, Παρόλο που γνωρίζουν τους κανόνες, τη στιγμή που γράφουν δεν τους θυμούνται.
Χρειάζονται συνέχεια επαναλήψεις των κανόνων γιατί δεν γενικεύουν εύκολα κανόνες.
Όσο για το αν υπάρχει εύκολος και αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης όλων αυτών των μαθησιακών δυσκολιών, το μόνο σίγουρο είναι ότι υπάρχουν διάφορες τεχνικές, προτάσεις και πρακτικές που ένας ειδικός παιδαγωγός μπορεί να μεταδώσει στο παιδί.

της Σοφίας Τσιντικόγλου

The Power Of Dyslexia about Famous Dyslexics

Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής - Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ)

Από την Αλεξάνδρα  Καππάτου Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο

Οι εκδηλώσεις αυτής της διαταραχής εμφανίζονται στο σπίτι στο σχολείο και σε άλλες κοινωνικές καταστάσεις . 
Τα συμπτώματα της ελλειμματικής προσοχής

Σύμφωνα με τον οδηγό των διαγνωστικών κριτηρίων DSM-IV της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, για να διαγνωσθεί ελλειμματική προσοχή πρέπει να παρατηρούνται  τουλάχιστον 6 συμπτώματα από τα παρακάτω,  που να επιμένουν τουλάχιστον για 6 μήνες, σε βαθμό που δεν είναι αποδεκτός  και δεν ανταποκρίνεται στο επίπεδο της ανάπτυξής του παιδιού.

- Δεν καταφέρνει να εστιάσει την προσοχή του στις λεπτομέρειες ή κάνει λάθη σε όσα υπαγορεύονται στις σχολικές εργασίες ή σε  άλλες δραστηριότητες.
- Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί στην εργασία που κάνει ή στο παιχνίδι.
- Δείχνει ότι δεν ακούει όταν του απευθύνουν το λόγο.
- Δεν συμμορφώνεται στις συμβουλές και δεν καταφέρνει να ολοκληρώσει τις σχολικές εργασίες του, τις υποχρεώσεις στο σπίτι (αυτό δεν οφείλεται σε αντιθετική συμπεριφορά, αλλά στην αδυναμία του να καταλάβει τις οδηγίες).
- Έχει δυσκολία στην οργάνωση των εργασιών  και των δραστηριοτήτων του.
- Αποφεύγει τις εργασίες που απαιτούν συνεχή νοητική προσπάθεια, όπως οι σχολικές εργασίες.
- Χάνει συχνά τα απαραίτητα αντικείμενα, τις εργασίες του.
- Αποσπάται εύκολα από εξωτερικά ερεθίσματα.
- Ξεχνά συχνά και σε καθημερινή βάση.

Τα συμπτώματα της υπερκινητικότητας-παρορμητικότητας

Παράλληλα με την ελλειμματική προσοχή υπάρχει και η υπερκινητικότητα που σχετίζεται με αυξημένη κινητική δραστηριότητα και παρορμητικότητα σε σχέση με την ηλικία  του παιδιού και το στάδιο ανάπτυξής του.. Η διαταραχή  γίνεται αντιληπτή  κυρίως όταν το παιδί καλείται  να λειτουργήσει σε κάποια ομάδα, όπως στον παιδικό σταθμό, στο νηπιαγωγείο ή στο σχολείο. Για να διαγνωσθεί αυτό το πρόβλημα, το παιδί πρέπει να παρουσιάζει 6 από τα παρακάτω συμπτώματα, τουλάχιστον  για διάστημα 6 μηνών, σε βαθμό τέτοιο που δεν φαίνεται λογικό να συμβαδίζει με το επίπεδο της ανάπτυξής του.

- Κουνάει τα χέρια ή τα πόδια  ή κουνιέται διαρκώς στην καρέκλα του.
- Έχει δυσκολία το να παραμείνει καθιστό όταν του το ζητάμε.
- Αφαιρείται εύκολα από εξωτερικά ερεθίσματα.
- Σηκώνεται συχνά στην τάξη ή σε άλλες περιστάσεις που υποτίθεται ότι πρέπει να είναι καθιστό.
- Συχνά τρέχει ή σκαρφαλώνει σε συνθήκες μη αρμόζουσες.
- Συχνά έχει δυσκολία να παραμείνει ήρεμο σε παιχνίδια ή σε δραστηριότητες κατά τη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου.
- Είναι συχνά στην «πρίζα» ή αντιδρά σαν αν κάθεται στα καρφιά.
- Συχνά μιλάει πολύ.
- Αφήνει να του ξεφεύγει η απάντηση σε μια ερώτηση που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
- Δυσκολεύεται συχνά να περιμένει τη σειρά του.
- Διακόπτει συχνά ή επιβάλλει την παρουσία του (π.χ. διακόπτει τις συζητήσεις ή το παιχνίδι).

Τύποι διαταραχής

Οι τύποι διαταραχής κατηγοριοποιούνται (και ονομάζονται ή χαρακτηρίζονται) ανάλογα με τον υπερτερεί το πρόβλημα της ελλειμματικής προσοχής ή το πρόβλημα της υπερκινητικότητας και της παρορμητικότητας.

Αντιμετώπιση

Όσο  πιο νωρίς διαγνωστεί  η διαταραχή τόσο πιο άμεση θα είναι η αντιμετώπιση και καλύτερη η μελλοντική πορεία του παιδιού.

Τα περισσότερα παιδιά που γίνεται έγκαιρη διάγνωση παρουσιάζουν βελτίωση και καλή προσαρμογή.

Παρ’ ότι η χρήση φαρμάκων αποφεύγεται, ωστόσο σε περιπτώσεις υπερκινητικών παιδιών, που η συμπεριφορά τους   είναι εξαιρετικά ενοχλητική ή και επικίνδυνη, συστήνεται φαρμακευτική αγωγή .
Η ειδική παιδαγωγική βοήθεια και η θεραπεία συμπεριφοράς είναι αναγκαίες, προκειμένου να αντιμετωπιστούν αφενός η ψυχολογική επιβάρυνση του παιδιού, στο γνωστικό τομέα, στοχεύοντας έτσι στην καλή σχολική προσαρμογή του. Κάθε περίπτωση απαιτεί διαφορετικό τρόπο θεραπείας και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη η ηλικία του παιδιού, το φύλο του,  οι ατομικές ανάγκες του, η ιδιοσυγκρασία του, οι εμπειρίες του, η συγκεκριμένη μορφή που παίρνει το πρόβλημά του, το οικογενειακό περιβάλλον από το οποίο προέρχεται , το επίπεδο των δυσκολιών του κ.λπ.

Η στάση των γονιών
Οι γονείς ίσως χρειαστούν να  εκπαιδευτούν από τον ειδικό, ώστε να  μάθουν να αντιμετωπίζουν  σωστά το παιδί. Οι γονείς πρέπει:

- Να έχουν προσδοκίες ανάλογες με τις δυνατότητες του παιδιού.
- Να έχουν υπόψη τους ότι το παιδί χρειάζεται ενθάρρυνση, έπαινο και αποδοχή από αυτούς.
- Να γνωρίζουν ότι η αντίδραση του παιδιού είναι ανεξάρτητη από τη θέλησή του.
- Να έχουν κατά νου ότι το παιδί ξεχνά πολύ γρήγορα τις οδηγίες ή τις απαγορεύσεις τους .
- Σε περιπτώσεις έντασης  να προσπαθούν να του στρέψουν αλλού την προσοχή, για να αποφεύγονται οι αντιπαραθέσεις, που δεν οδηγούν πουθενά.
- Να λαμβάνουν υπόψη  ότι η μελέτη των μαθημάτων γίνεται πιο εύκολη, όταν απομακρύνουν οτιδήποτε αποσπά την προσοχή του.
- Να γνωρίζουν ότι είναι προτιμότερο το παιδί να ακολουθεί ένα    αυστηρά καθορισμένο πρόγραμμα.
- Να έχουν υπόψη τους ότι τα υπερκινητικά παιδιά θέλουν περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσουν μια εργασία.
- Να θυμούνται ότι, επειδή τα υπερκινητικά παιδιά έχουν ανάγκη να εκτονώσουν την ενεργητικότητά τους, είναι καλό να ασχολούνται με την κολύμβηση, το στίβο ή άλλα αθλήματα.

"H μυστική ζωή του δυσλεκτικού παιδιού" Βιβλίο.

"Με ρωτάνε συχνά γιατί οι άλλοι ειδικοί επιστήμονες -ειδικοί στην δυσλεξία- δεν έχουν ανακαλύψει αυτή τη μυστική ζωή. Πιστεύω ότι αυτό συμβαίνει επειδή οι ίδιοι δεν είναι δυσλεκτικοί. Είναι επαγγελματίες, εκπαιδευμένοι να προσφέρουν τεχνικές που θα διευκολύνουν το δυσλεκτικό παιδί. Δεν μπορούν, όμως, να μπουν στο μυστικό κόσμο της ψυχής του. 

Αυτό το βιβλίο διαφέρει από τα άλλα συγγενικά του, επειδή εγώ, ο συγγραφέας του, είμαι ο ίδιος δυσλεκτικός. Είναι αλήθεια ότι πολύ λίγοι δυσλεκτικοί γράφουν βιβλία. Επειδή όμως εγώ διδάσκω ψυχολογία, αποφάσισα να το γράψω γιατί το θεώρησα χρέος μου να φέρω στο φως αυτή τη (δική μου) μυστική ζωή. Και, λόγω της δυσλεξίας μου, μπορώ να σας βοηθήσω να κατανοήσετε κι εσείς τον εσωτερικό κόσμο του παιδιού σας. 

Βλέπω τον κόσμο όπως τον έχω βιώσει ως δυσλεκτικό παιδί - κι όπως τον βιώνω ακόμα, ως ενήλικος. Αυτή την οπτική θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω. Το μόνο που χρειάζεται από σας είναι ανοιχτό μυαλό και, κυρίως, ανοιχτή καρδιά. 

Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, αυτό το ταξίδι στα αφανή και απρόσιτα (ακόμα) μονοπάτια της δυσλεξίας και της μυστικής ζωής του δυσλεκτικού παιδιού - ένα ταξίδι που θα φέρει στην οικογένειά σας ένα πιο φωτεινό μέλλον".

Συγγραφέας: Frank, Robert H.

Εθνικό Κέντρο Βιβλίου

Πηγή 

Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολίων/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com